Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła w Jasienicy

Kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła w Jasienicy to jeden z najcenniejszych zabytków sakralnych w okolicach Polic. Usytuowany na wzniesieniu, góruje nad okolicą, stanowiąc dominantę architektoniczną tej części miasta. Świątynia, będąca fragmentem dawnego kompleksu klasztornego augustianów, zachwyca swoją bogatą historią sięgającą XIII wieku oraz unikatową architekturą łączącą elementy gotyckie i renesansowe. Podczas mojej wizyty w tym miejscu odkryłam fascynującą opowieść o przemianach, jakim ulegała budowla na przestrzeni wieków, przetrwałych pożarach i odbudowach, które ukształtowały jej obecny wygląd.

Historia kościoła

Historia kościoła w Jasienicy rozpoczyna się pod koniec XIII wieku. Pierwotna świątynia, wzmiankowana w źródłach z 1299 roku, nosiła wezwanie Świętego Krzyża i była konstrukcją drewnianą, wzniesioną z bali. W XIV wieku, po pożarze, który zniszczył pierwotną budowlę, kościół został odbudowany z trwalszych materiałów – kamienia polnego i piaskowca, co widoczne jest do dziś w strefie fundamentowej.

Ważnym momentem w historii tego miejsca był rok 1331, kiedy to książę Barnim III sprowadził do Jasienicy zakon augustianów. Zakonnicy nie tylko zajmowali się posługą duchową, ale również znacząco przyczynili się do rozwoju gospodarczego regionu – uregulowali rzekę Gunicę, zmeliorowali okoliczne mokradła, zbudowali młyn, a także zasłynęli z uprawy wysokiej jakości chmielu.

Pod koniec XVII wieku kościół popadł w ruinę, jednak w 1725 roku został odbudowany w stylu gotyckim i znacznie powiększony. Z dawnego założenia pozostawiono jedynie kaplicę, włączając ją w układ nowych ścian. Od strony zachodniej dobudowano wówczas wieżę o konstrukcji ryglowej z ośmioboczną latarnią.

Kolejny pożar w 1858 roku przyniósł następne zmiany – nad nawą nadbudowano nową wieżę, również o konstrukcji ryglowej, a od wschodu dobudowano prezbiterium. W XX wieku świątynia wzbogaciła się o stylizowaną kruchtę od strony zachodniej.

Po II wojnie światowej, 29 czerwca 1947 roku, kościół został konsekrowany jako świątynia rzymskokatolicka pod wezwaniem św. św. Apostołów Piotra i Pawła i od tego czasu nieprzerwanie służy miejscowej społeczności.

Architektura i wyposażenie

Kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła w Jasienicy to budowla, która łączy w sobie elementy różnych stylów architektonicznych. Pierwotnie był to obiekt znacznie większy – miał osiem przęseł, obecnie zachowały się tylko trzy. Mimo to, świątynia zachwyca swoją bryłą, w której dominują wysokie, ostrołukowe okna, wzmocnione przyporami ściany oraz zróżnicowane struktury dachowe pokryte blachą.

Wewnątrz kościoła można podziwiać sklepienia kolebkowe oraz gwiaździste w różnych częściach budowli, co świadczy o kunszcie dawnych budowniczych. Szczególną uwagę zwraca obraz z 1858 roku zatytułowany „Chrystus rozmawiający z Marią i Martą”, wykonany techniką olejną na płótnie.

W kościele znajdują się również relikwie św. Floriana, patrona strażaków, kominiarzy i piekarzy, co czyni to miejsce szczególnie ważnym dla przedstawicieli tych profesji.

Ruiny klasztoru augustianów

Nierozerwalnie związane z kościołem są ruiny dawnego klasztoru augustianów, które wspólnie z świątynią tworzą otwarty ku zachodowi dziedziniec. Zabudowania klasztorne pochodzą z XIV wieku i stanowią cenny zabytek architektury sakralnej Pomorza Zachodniego.

Po rozwiązaniu klasztoru w wyniku reformacji w 1534 roku, majątek zakonny przejęli książęta pomorscy. W czasie wojny trzydziestoletniej zarówno kościół, jak i klasztor zostały częściowo zniszczone. Zespół odbudował po 1648 roku namiestnik króla szwedzkiego Steno Bielke, a skrzydła klasztorne przebudowano wówczas na barokowy pałac.

W latach 1769-1775, za sprawą Elżbiety von Braunschweig, obiekt otrzymał wystrój późnoklasycystyczny. Niestety, opuszczony pod koniec XVII wieku, popadł w ruinę. W latach 1965-1968 rozebrano zniszczone piętra budowli, pozostawiając jedynie mury piwnic i parterów – pierwotne, gotyckie fragmenty konstrukcji.

Od 2013 roku w ruinach klasztoru odbywa się Misterium Męki Pańskiej, które przyciąga licznych wiernych i turystów, ożywiając to historyczne miejsce.

Wzgórze Maryjne

Kompleks kościelno-klasztorny położony jest na tzw. Wzgórzu Maryjnym, co dodatkowo podkreśla jego dominującą rolę w krajobrazie. Usytuowanie na wzniesieniu sprawia, że świątynia jest widoczna z daleka i stanowi charakterystyczny punkt orientacyjny dla okolicy.

Informacje praktyczne dla odwiedzających:
Msze święte:

Niedziele i święta: 9:00 i 12:00

W pierwszą niedzielę miesiąca o 12:45 msza święta inicjacyjna dla dzieci przygotowujących się do Pierwszej Komunii Świętej

Dni powszednie: wtorek, środa, piątek, sobota o 18:00, czwartek o 10:00

Dojazd:

Autobusem linii 101 do przystanku Police Piotra i Pawła

Samochodem: dojazd drogą nr 114, około 20 km na północ od centrum Szczecina

Parking znajduje się na płaskim terenie przy kościele

Kontakt:

Adres: ul. Kościelna 4, 72-015 Police

Telefon: +48 91 317 60 85

Email: [email protected]

Strona internetowa: www.parafiajasienica.com

Biuro parafialne czynne codziennie po wieczornej Mszy świętej.
Wstęp do kościoła jest bezpłatny.

Znaczenie historyczne i kulturowe

Kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła wraz z ruinami klasztoru augustianów stanowi niezwykle cenny zespół zabytkowy, wpisany do rejestru zabytków województwa zachodniopomorskiego pod numerem A-500 (dawniej 294) z dnia 5 lipca 1958 roku.

Jasienica, będąca obecnie północną dzielnicą Polic, ma bogatą historię sięgającą czasów słowiańskich. Był to dawny gród położony nad rzeką Gunicą, w pobliżu jej ujścia do Roztoki Odrzańskiej. Po sprowadzeniu augustianów stała się osadą klasztorną, a zakonnicy znacząco przyczynili się do rozwoju gospodarczego regionu.

Po kasacie zakonu w 1534 roku, w murach klasztornych przez pewien czas (1543-1583) funkcjonowało pedagogium kształcące nauczycieli. Następnie obiekt został przekształcony w książęcy zamek myśliwski.

W drugiej połowie XX wieku Jasienicę zamieszkiwały głównie rodziny trudniące się rolnictwem, leśnictwem oraz pracownicy pobliskich Zakładów Chemicznych Police i Szczecina. W 1973 roku Jasienica została włączona w granice administracyjne miasta Police.

Okolice kościoła

W pobliżu kościoła św. św. Apostołów Piotra i Pawła znajduje się również kościół filialny o ryglowej konstrukcji z końca XVII wieku, położony nad urwistym brzegiem rzeczki Gunicy. Jest to jedna z najstarszych budowli sakralnych o takiej konstrukcji na Pomorzu Zachodnim, co dodatkowo podnosi wartość historyczną tego obszaru.

Jasienica położona jest w malowniczej okolicy, nad rzekami Gunicą i Jasienicą, w pobliżu Roztoki Odrzańskiej. Od południa przylega do Zakładów Chemicznych Police. Cała okolica stanowi interesujący obszar do eksploracji, łączący walory przyrodnicze z bogatym dziedzictwem kulturowym.

Podsumowanie

Kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła w Jasienicy to nie tylko zabytek architektury sakralnej, ale także świadek burzliwej historii Pomorza Zachodniego. Jego mury pamiętają czasy średniowiecznych zakonników, reformację, wojny i pożary, a także okresy świetności i upadku. Dziś, odrestaurowany i zadbany, służy jako parafia dla lokalnej społeczności, jednocześnie przyciągając turystów zainteresowanych historią i architekturą.

Wizyta w tym miejscu to podróż przez wieki historii regionu, możliwość podziwiania kunsztu dawnych budowniczych oraz okazja do refleksji nad przemijaniem i trwałością ludzkiego dziedzictwa. Ruiny klasztoru augustianów, kontrastujące z odrestaurowaną świątynią, szczególnie skłaniają do takich przemyśleń. Kościół w Jasienicy, wraz z otaczającym go kompleksem, stanowi perłę architektury sakralnej Pomorza Zachodniego, której odkrywanie dostarcza niezapomnianych wrażeń i wzbogaca wiedzę o historii tego fascynującego regionu.